(citaat van een anon. kunstenares)
Het is het idee om je geest te laten spreken, dat is de schoonheid van de kunst.
Deze titel roept bij me op dat schoonheid vaak over ‘mooi’ gaat. Voor het gemak vertaal ik de titel daarom voor deze blog naar ‘mooi’, waarbij ik mij afvraag of kunst in die zin als ‘mooi’ of ‘schoon’ benoemd moet worden. Mijn ervaring is dat de kunst die ik tracht te maken zeker vanuit mezelf komt, maar niet altijd ‘mooi’ is. Of in ieder geval dat ik iets maak dat een lelijkheid weergeeft; een negatief gevoel, de schaduwzijde van de mens, tot misschien wel walging aan toe. Ik probeer over het algemeen iets uit te beelden wat men in onze maatschappij niet wil zien omdat het vervelende associaties teweeg kan brengen.
Opvallend is dat men er vaak vermijdend op reageert, als het zo’n beeld betreft. ‘Mooi gemaakt’; waarbij men de techniek bedoelt. Of: Prachtige kleuren! Ook een aspect uit het beeld zonder op de inhoud in te hoeven gaan. Een enkele keer had ik een best indringend kinderportret geschilderd waarbij ik deze reactie kreeg: ‘ja zo’n kind, dat hebben we al veel gezien’ ( dat weten we nu wel….) En juist dat wil ik laten zien: daar waar we blind voor zijn geworden; waar we verzadigd van zijn, waar we eigenlijk niet meer naar willen kijken; waar we medelijden, mededogen, onmacht, verontwaardiging, boosheid, verdriet enz kunnen voelen, vaak de andere kant van liefde die we juist m.i. gelijkertijd kunnen waarnemen bij onszelf. Juist die ongemakkelijkheden zijn belangrijk om te blijven voelen. Niet wegdrukken of immuun voor worden. Niet alleen de FB positiviteit laten zien. Maar dmv kunst; dat wat mijn mind zegt in beelden om te willen zetten.
En wat mij betreft niet alleen maar via de journalistieke, right in your face beelden, maar juist in de kunst. Daar waar we er ook iets moois in kunnen terugvinden. Tegelijkertijd ook iets van onszelf, van die gevoelens en emoties die ieder mens heeft en zo nu en dan tegenkomt. Opdat ze er mogen zijn, zichtbaar voor anderen, zonder alleen maar te confronteren en te provoceren.
Is dat iets wat vanuit mijn geest komt? Tja, eigenlijk denk ik er meestal niet zo over na. Ik werk redelijk intuïtief en ga af op wat het beeld met me doet. Ik ga uit van wat ik zie en vervolgens zelf voel; Precies die gevoelens die ik in het dagelijks leven probeer wat te kanaliseren in contact met andere mensen. Omdat ik weet dat het praten over dit moeilijke gevoelens ongemakkelijkheden kunnen veroorzaken. Ze komen te dichtbij of zijn te overrompelend, te confronterend om ze ongecensureerd en ongecodeerd over te brengen. Het vereist een bepaalde sociale aanpassing.
In mijn vak als therapeut heb ik echter ook geleerd dat het in eerste instantie toestaan van die ‘niet gewilde, pijnlijke’ gevoelens, en het leren uiten daarvan door bv. erover te praten, het uiten via beelden, of uitspelen via drama, veel inzicht kan geven; ruimte in je leven, de angst kan verminderen en je persoonlijke ontwikkeling kan vergroten. Ook kunnen gevoelens als mededogen meer ruimte krijgen.
Soms gaat dat gepaard met het herbeleven van gebeurtenissen uit het verleden, anecdotes, ingrijpende episodes in je leven, waar je geleerd hebt deze ongemakkelijke en negatieve gevoelens niet toe te laten of te delen.
Ik zie mijn kunst dan ook als een manier om ‘vrijwillig’, (niet in een therapeutische omgeving), jezelf hiermee te kunnen confronteren. Van mij mag het best ‘mooi’ genoemd worden; ik zal het als een compliment ontvangen, zolang ik weet dat deze bewoordingen komen uit het feit dat iemand in ieder geval gekeken heeft. Is that the beauty of art? That will always be the question we have to ask.